Elewacja frontowa

 
Lipków


gmina: Stare Babice, 

powiat: warszawski zachodni


Wyświetl większą mapę

Według wpisu w Krajowym Rejestrze Zabytków: „zespół dworski, XVIII-XIX, nr rej.: 1057/48 z 19.05.1956: dwór, ob. plebania; oficyna; park”

Obiekt: murowany, otynkowany

Historia:  Dwór zbudowano na polecenie Ormianina Paschalisa Jakubowicza, który założył w Lipkowie tzw. persjarnię - czyli manufakturę pasów kontuszowych. W roku 1791 odwiedził go sam król Stanisław August Poniatowski i w uznaniu zasług "za pomnażanie pożytecznych rękodzieł" nadał mu tytuł szlachecki. Obok dworu Paschalis kazał zbudować kościół murowany dla pracowników manufaktury. Całość otoczono parkiem krajobrazowym.
W XIX wieku, gdy minęła moda na pasy kontuszowe
, spadkobiercy Paschalisa pozbyli się majątku. Budynki gospodarcze wydzierżawił J. Wołowski i przeznaczył je na fabrykę włókienniczą. Dwór zakupił Kazimierz Szetkiewicz, który na stałe mieszkał w Warszawie, a Lipków traktował jako doskonałe miejsce dla wypoczynku. Po II wojnie, w wyniku reformy rolnej, na miejscu majątku powstał PGR. W 1948 pracownicy PGR zaprószyli ogień i zabytkowy dwór spłonął. W latach 1950-1952 staraniem księdza kanonika Stefana Kowalczyka, dziekana warszawskiego i proboszcza parafii NMP na Nowym Mieście w Warszawie, odbudowano kościół, a w dworze umiejscowiono plebanię. Proboszczem został ksiądz Wacław Kurowski (zmarł 28 lipca 1992), który m.in. założył we dworze prywatne muzeum historii Lipkowa i jego związków z Sienkiewiczem.

Styl architektoniczny: obiekt klasycystyczny, niewielka parterowa budowla, nakryta mansardowym dachem z bardzo szerokim, piętrowym ryzalitem, zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. W międzywojniu dobudowano kolumnowy portyk, który zniesiono po powojennej odbudowie.

Stan zachowania: Park i dom w przyzwoitym stanie, aczkolwiek wymagają odświeżenia, uporządkowania terenu i drobnych prac remontowych. 

Własność: Archidiecezji Warszawskiej 

Aktualne zagospodarowanie: plebania

Ciekawostki: Do Lipkowa przyjeżdżał zięć właściciela Stetkiewicza – Henryk Sienkiewicz. Zafascynowany puszczańskim krajobrazem, na prośbę żony Maryni upamiętnił to miejsce w powieści "Ogniem i mieczem". Tu właśnie odbył się słynny pojedynek Bohuna z Wołodyjowskim. Walczyli na skraju lasu, nad brzegiem rzeczki, która oddziela Lipków od wsi Korczagi Stare. W miejscu "gdzie pan Wołodyjowski Bohuna usiekł", można znaleźć pamiątkowy kamień.

Ostatnia wizyta ekipy Stowarzyszenia "Pospolite Ruszenie": 19.04.2009.

Bibliografia dotycząca obiektu:
- Jaroszewski T., Gierlach M., Po pałacach i dworach Mazowsza, cz. III, Warszawa 1998.
- Libicki P., Libicki M., Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2009.
- Terpiłowski, J., Sto dworów Mazowsza, Warszawa 2009.

Zobacz inne dwory na stronie:

Opracowanie projektu, treść, fotografie - Stowarzyszenie "Pospolite Ruszenie", 2009