Zegrzynek powiat: Legionowo |
Wyświetl większą mapę |
Według
wpisu w Krajowym Rejestrze Zabytków: "dwór, nr rej.: 1123/198 z 19.11.1959 (nie istnieje)" Historia: W końcu XVIII wieku Zegrzynek należał zapewne do Cieleckich, Stępowskich i Wysłouchów. Od 1880 roku i w wieku XX w rękach Szaniawskich. W czasie II wojny światowej majątek zarekwirowali Niemcy. Jerzy Szaniawski wrócił do Zegrzynka dopiero w 1950 roku. Władze nie były przychylne Szaniawskiemu, nałożyły na "dziedzica" ogromne podatki i kontyngenty np. masła (ponoć Szaniawski kupował je w sklepie, by potem oddawać jako własne). Szaniawski, by utrzymać dwór, zaczął wyprzedawać ziemię. Tuż obok postawiono dom wczasowy dla radzieckich budowniczych Pałacu Kultury i Nauki, później schronisko PTTK. Po śmierci Szaniawskiego w 1974 roku majątek - należący wedle testamentu do żony pisarza - przejął Skarb Państwa, powierzając zarząd nad nim Instytutowi Ziemniaka. Dwór spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1977 roku. Styl architektoniczny: Dwór (zbudowany w 1838 roku) był parterowy, nakryty dachem naczółkowym, z czterokolumnowym gankiem poprzedzającym wejście. Frontem skierowany w stronę Narwi, do której biegły wprost z domu szerokie schody. Ciekawostki: W XIX wieku w Zegrzynku, powstał zakład przemysłowo-zbożowy. Nad samym brzegiem Narwi stanął czteropiętrowy, murowany młyn, wzdłuż brzegu budynki administracji, nowoczesne magazyny i domki robotnicze. Zygmunt Szaniawski był świetnym fachowcem z zakresu przetwórstwa zboża. Pełnił rolę kierownika młyna i zarządcy folwarku. Powierzone dobra doprowadził do rozkwitu. Młyn dawał zatrudnienie kilkudziesięciu osobom. Nowoczesne magazyny były wypełnione towarem, a w pobliskich domkach nad Narwią zamieszkiwały rodziny robotników. Czas prosperity zakończył pożar. W 1902 roku młyn spłonął. Okoliczna ludność została bez pracy. Przed upadkiem Zegrzynek uratowali Szaniawscy, którzy postanowili domki opuszczone przez robotników zamienić na kwatery letniskowe. „Kurier Warszawski” w 1903 roku opublikował ogłoszenie zachęcające do przyjazdu „do nowo otwartego pensjonatu oferującego wygody”. Przez wiele lat, od połowy czerwca do końca września, Zegrzynek tętnił urlopowym życiem warszawiaków. Jeden z gości napisał w swych wspomnieniach, że Zegrzynek zrobił na nim większe wrażenie niż Londyn i Paryż. Ostatnia wizyta ekipy Stowarzyszenia "Pospolite Ruszenie": 29.05.2009. Bibliografia
dotycząca obiektu: - Siedlecka, J., Obława. Losy pisarzy represjonowanych, Warszawa 2005. - Terpiłowski J., Sto dworów Mazowsza, Warszawa, 2009.
Zobacz inne dwory na stronie: | |
Opracowanie projektu, treść, fotografie - Stowarzyszenie "Pospolite Ruszenie", 2009 |